Laten we eerlijk wezen: de traditionele bloggerswereld is zich de laatste jaren aan het professionaliseren. Steeds meer hobbybloggers weten zichzelf om te toveren tot bloggers die er een (deel)inkomen mee weten te verdienen. Adverteerders zien steeds vaker in hoe invloedrijk bloggers zijn en bloggers weten eindelijk wat een no follow is (doel bereikt!). Maar er is ook een groep hobbybloggers die die slag nog niet heeft gemaakt en dat kan soms problemen opleveren… Voor de betreffende blogger althans.
Ik mag dan wat minder – en dat is een understatement – actief zijn op deze blog, ik volg het blogwereldje op de voet. Door mijn werk, maar ook door de vele bloggroepen waar ik op Facebook onderdeel van uitmaak. En soms, heel soms, heb ik na het lezen van een bericht in één van de groepen zin om de knuppel in het hoenderhok te gooien. Niet omdat ik mensen wil afkraken of tegen hun schenen wil trappen, maar omdat ik er van overtuigd ben dat ferme woorden vaak meer zeggen. Zoals met mijn moraalridder-artikel over no follows. Het heeft wel geholpen! En het is niet voor niets een van mijn meest gedeelde artikelen.
Help, een boete voor verkeerd beeldgebruik!
Vrijdagmorgen, 05.45 uur (ja, zo vroeg gaat mijn wekker elke dag!; ik open Facebook en kom uit op een bericht in een van de Facebook-groepen over bloggen. De vraag zozeer verbaasd me overigens niet. Een blogger heeft een mail gekregen van een bedrijf dat claimt dat hij drie jaar lang twee foto’s onterecht heeft gebruikt en eist een vergoeding. Ja, dat kan gebeuren. Uit onwetendheid, uit slordigheid. En je mag dan echt de vraag stellen of mensen hier ervaring mee hebben en wat ze van het bedrag vinden.
Het was dus niet de vraag die mij verbaasde, wel de reacties. Want mensen vielen vooral over het bedrijf. Volgens mij werd zelfs het woord ‘schimmig’ genoemd. Of ik interpreteerde het zo met mijn slaapdronken kop, dat kan ook. Maar dan snap je de strekking. Ook het bedrag werd als onzin af gedaan. Zonder enige beredenering en onderbouwing. En dat laatste dat stoort me dan weer. Zeker omdat de meeste bloggers geen weet hebben van de fotowereld. Ik heb als fotograaf ooit ook zo’n ‘zaakje’ gehad. Ik ben daar fijn van op vakantie gegaan. Maar wel terecht; mijn rechten waren geschonden.
Waarom beeld ‘lenen’ not done is
Even een zijstapje overigens, om je te laten weten dat je niet alleen ‘brood’ wegkaapt bij de fotograaf. Ik fotografeer met name particulieren, veelal gezinnen en families. Deze foto’s staan op mijn website. Logisch, hoe sleep ik anders nieuwe opdrachten binnen? Mensen moeten toch kunnen zien wat voor werk ik lever. En de klanten vinden het vaak maar wat tof dat ze op mijn website staan. Als ze het niet willen, plaats ik het natuurlijk niet.
Vorig jaar kreeg ik een vraag van een mama-blogger. Of ze mijn foto’s van kinderen mocht gebruiken bij haar blogs. Ik zou dan overal een linkje krijgen. Buiten dat het voor mij helemaal niet commercieel interessant is (mijn agenda is al barstensvol, ik hoef niet perse naamvermelding meer voor meer fotoshoots), is het not done naar mijn klanten. Zij hebben gekozen voor een fotoshoot bij mij, voor foto’s aan hun eigen muur. Dat ze vervolgens op mijn website staan, prima. Maar elders… daar hebben ze niet voor gekozen!
Dit voorbeeld gaat dan over mensen, maar ook voor foto’s van onderwerpen kan het zijn dat de desbetreffende fotograaf het in opdracht heeft geschoten voor een opdrachtgever die graag uniek beeld wilde. En daar flink voor heeft betaald. En dat ga jij dan gratis gebruiken. Not done.
Een rijtje non-argumenten
Ik verbaas me, mede door mijn eigen achtergrond als fotograaf misschien, dus over de reacties op topics als vanmorgen. Dat topic is namelijk geen uitzondering. Het gebeurt vaker. En ik vind daar wat van, gek genoeg. Waarom?
Als je je op het wereldwijde web waagt, heb je je aan regels te houden. En als je die doorbreekt? Ja, dan kan dat gevolgen hebben. Net als wanneer je door rood rijdt. Ook die boete zal je gewoon moeten betalen. De reden dat dit soort bedrijven (die je dus namens een fotograaf mailen en die dat ook op grote schaal doen) bestaan, is simpelweg omdat er zoveel regels worden geschonden. Omdat foto’s in grote getale worden misbruikt. Onder noemers als “De foto was toch al gemaakt” en “Ik verdien niets aan mijn blog” of “Ik verdien niets aan deze foto”. Allemaal non-argumenten als je kijkt naar hoe het zit met auteursrechten.
Je mag van mij zoveel als je wilt publiceren op het wereldwijde web. Leuk juist! Maar verdiep je wel even in auteursrechten, in je plichten en vooral ook wat niet mag. Er is genoeg te vinden over beeldgebruik voor bloggers, op diverse platforms. En ook ik besteedde daar in het verleden ruimschoots aandacht aan. Check maar! Doe je het dan toch niet, prima. Wat mij betreft neem je een risico. Dat doen veel grote uitgevers ook. Maar… zit dan ook op de blaren als het misgaat.
Help, mijn tekst is gejat!
Daartegenover zie ik ook andere berichten in Facebook-groepen en social media. Bloggers die helemaal over de rel gaan dat hun tekst (deels) is gebruikt door andere media en bloggers. Dat mag niet! Daar heb je tijd ingestoken en daar moet geld voor worden betaald. Waarom? Je had die tekst toch allang geschreven. En die andere blogger verdient toch niets aan jouw tekst. Oeps ja, dan zijn de argumenten die vaak bij foto’s worden gebruikt opeens niet meer zo leuk… Want nu betreft het jezelf.
Publiceer en denk vooraf nu. Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet. En mocht je per ongeluk de mist ingaan, uit onnozelheid of onwetendheid, lik dan je wonden en zie het als leerschool. Kan ik mijn knuppel weer uit het hoenderhok halen.
Reacties
Reacties10 reacties
Helemaal met je eens! We lenen toch ook het brood van de bakker niet? Het risico dat je loopt is ook een argument, maar het belangrijkste argument vind ik dat die foto’s simpelweg niet van jou zijn.
Ik vind het soms wel lastig om te bepalen waar de grens ligt. Ik zeg maar wat: er zijn duizenden foto’s van de zonnebloemen van Van Gogh of van de Mona Lisa. Rust er dan nog enig auteursrecht op die foto’s? Hetzelfde vraag ik me weleens af bij logo’s van bedrijven. Ik heb ze op mijn website gebruikt op de plek waar ik mijn opdrachtgevers vermeld, in de veronderstelling dat dit mag.
Ja, qua foto’s rust daar dan nog gewoon auteursrecht op. Elke foto is uniek! Wat ik van mijn vormgever ooit heb begrepen is dat logo’s op een x-aantal punten (ik ben het aantal kwijt, ik dacht drie, maar vergeef me als ik ernaast zit) moeten afwijken. Dus bijv. andere kleur, verhoudingen en lettertype. Als je te weinig afwijkt en je ‘maakt’ een logo na, kan dat als plagiaat worden gezien.
Dat is natuurlijk anders dan wat jij doet. En ik denk dat geen een opdrachtgever daar bezwaar tegen heeft. Ik zou dat ook niet hebben, mijn Blogaholic logo is ook door diverse bloggers gebruikt. Het is toch promotie? Tenzij je natuurlijk geassocieerd wordt met iets slechts, maar dat is dan even een uitzonderingssituatie denk ik.
Je hebt een punt. Wat ik wel lastig vond te lezen was dat sommige foto’s van een stock site hadden gebruik. Daar werd vermeld dat de foto’s gebruikt kunnen worden maar dat bleek dus niet het geval. Kunnen we dan helemaal nergens vanuit gaan? Waar ligt dan de grens?
Ik zou vooral heel goed de kleine lettertjes lezen. Daar staat het meestal wel duidelijk in. En als het niet duidelijk is navraag doen bij de betreffende stockwebsite.
Ik heb geloof ik twee plaatjes gebruikt die al zo lang ronddwalen op internet, dat ik de oorsprong niet meer kan achterhalen. Bijvoorbeeld een cartoon waarbij een rijtje dieren de opdracht krijgt in een boom te klimmen. Hoe ga je met zoiets om?
Bij een paar oude artikelen (van voor ik überhaupt iets snapte van bloggen) wil ik de foto vervangen. Maar het artikel is om het beeld geschreven en om dat beeld nu zelf vast te leggen, dan schend je toch nog steeds de rechten van de fotograaf/kunstenaar?
En fashion wishlists, waarbij je foto’s van een webshop in een collage zet met wat linkjes erbij, mag dat? Ik heb dat bedrijf wel de vraag gesteld, maar nooit een antwoord gekregen…
Ik moet de eerste adverteerder nog vinden die moeilijk doet over het gebruik van productbeeld; dit wordt immers geschoten ter promotie en wordt vaak ook bij bijv. persberichten meegestuurd. Met sfeerbeeld vind ik het lastiger; wat is de afspraak tussen de producent en de fotograaf? Daar zou ik wel specifiek naar vragen.
Oude plaatjes kunnen een risico zijn; als het lastig is dit te vervangen, kan je het laten staan. Maar wees je wel bewust van het risico. Slikken als het dan gebeurt en niet piepen zeg maar.
Jouw voorbeeld van het beeld dat je dan zelf wilt vastleggen, vind ik lastig. Ik heb er geen voorbeeld van. Maar als fotograaf x een foto maakt van bloesems en fotograaf Y doet dat ook, dan worden er echt geen rechten geschonden. Dat is alleen bij iets heel specifieks.
Ik vind het goed dat je dit aankaart. Het desbetreffende bericht had ik ook gezien en de reacties ouch. Door er artikelen over te schrijven, leer je niet alleen mij, maar ook anderen de regels. Ook op internet zijn er normen en waarden.
Omdat ik zelf ook fotograaf ben weet ik heel goed hoe dat werkt. Daarom heb ik besloten alleen maar mijn eigen foto’s te gebruiken voor mijn blog en op mijn website. Gelukkig heb ik in de loop der jaren een enorm archief opgebouwd, dus meestal is het niet zo moeilijk om iets passends te vinden of te maken.
Ik gebruik foto’s van pixabay en ben nu wel even ongerust na het lezen van je artikel. “Alle afbeeldingen en video’s op Pixabay zijn vrijgesteld van copyrights onder Creative Commons CC0. Je mag ze downloaden, aanpassen, verspreiden en royalty-free gebruiken waarvoor je maar wil, zelfs in commerciële toepassingen. Geen bronvermelding nodig.” Dat lijkt mij duidelijk, dus als er nog ergens in de diepte van die website kleinere lettertjes staan, dan heb ik die niet gelezen.
Wat mij wel verwondert is dat bv. op ‘grote sites’ (Libelle.be) foto’s staan en dan staat daar simpelweg onder ‘via Pinterest en vervolgens de naam van de site’. Mag je zomaar foto’s van Pinterest gebruiken op je site ? Dat lijkt mij sterk.
Ik veronderstel (al gebruik ik het niet) dat een plugin van Pinterest dan weer wel mag, mijn redenering (maar ik ben een leek) is dat dit niet tot je artikel behoort, maar je gewoon toont wat je op Pinterest bijhoudt. Maar eerlijk, nu ik er over nadenk is dat misschien ook een kort-door-de-bocht redenering.
Er is één uitzondering : soms koop ik iets wat ik echt leuk vind en dan gebruik ik inderdaad een merkfoto. Ik krijg er geen geld voor en het is ook niet op vraag. Het gaat dan om een product. Het kan zelfs over een potje yoghurt gaan.
Toch bedankt voor het artikel, het zet me (opnieuw) aan het denken, al was ik het – voor het lezen – al helemaal met je eens !
Ja, hoe grote bedrijven dat doen… Ik denk dat veel bedrijven het er op gokken en dat ze af en toe een boete betalen? Geen idee…